၁၁။ နှုတ်ဆက်စကား၊ ဘုရားသားတော်ရှင်ပြန်ထမြောက်ခြင်း (အခန်း၂၁)

(က) ဂါလိလဲတွင်တပည့်တော်များအား ကိုယ်ထင်ပြခြင်း (၂၁:၁-၁၄)

၁၂:၁ ဂါလိလဲအိုင်နားသို့ ရောက်ကြသည်။ တပည့်တော်များ မိမိအိမ်ရှိရာ မြောက်အရပ် ရှိဂါလိလဲသို့ ခရီးသွားကြသည်။ ပြတော်မူပုံကားဟု ဆိုသောကြောင့် ထိုတပည့်တော်အုပ်ထဲတွင် ရှင်ယော ဟန်ကိုယ်တိုင်လည်းပါဝင်သည်။

၂၁:၂ ထိုအချိန်တွင် တပည့်တော် (၇)ပါးရှိသည်။ ပေတရု၊ သောမ၊ နေလ၊ ယာကုပ်၊ ယောဟန် (ဇေဗေဒဲသား)နှင့် အခြားတပည့်တော် (၂)ဦးတို့ဖြစ်ည။

၂၁:၃ ရှိမုန်ပေတရုက ငါးသွားမျှားရန်ခေါ်ရာ၊ တပည့်တော်များကလည်း လိုက်သွားကြ သည်။ ထိုသို့ငါးမျှားခြင်းသည် လူ့သဘောသဘာဝအရ ငါးဖမ်းကြခြင်းဖြစ်သည်။ ဦးတည်ချက်မရှိဟု ကျမ်း စာသုတေသီများက မှတ်ချက်ပြုသည်။ ငါးမဖမ်းခင်ဆုတောင်းခြင်းလည်းပြုပုံမရ။ တညလုံးငါးဖမ်းသော် လည်း တကောင်မျှမရကြ။ ထိုသူများသည် တခါမှငါးမဖမ်းဘူးသူများမဟုတ်။ တံငါသည် အရင့်အမာဖြစ် ကြသော်လည်းတညဉ့်လုံးတကောင်မှမရ။ လူ့အစွမ်းအစသည် အချဉ်းအနှီးဖြစ်ကြောင်းနှင့် ဘုရားရှင်ကယ် မမူလိုအပ်ကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် ဝိညာဉ် ငါးမျှားသူများအတွက်ပို၍ အရေးကြီးကြောင်း သင်ခန်းစာပေး ခြင်းဖြစ်သည်။

၂၁:၄ မိုးလင်းချိန်တွင် ကမ်းကပ်လာသောအခါ ကုန်းထိပ်မှ ယေရှုကစောင့်ကြိုနေသည်။ အသေအချာမိုးမလင်းသောကြောင့်လား၊ သခင်ဘုရား၏ ဘုန်းတန်ခိုးက မမြင်စေသောကြောင့်လား၊ ယေရှု မှန်အမှတ်မရှိကြ။

၂၁:၅ ထိုအချိန်တွင် သခင်ယေရှုက “အမောင်တို့ ငါးမမိကြဘူးလား” ဟုမေးသောအခါ “မရပါ”ဟုစိတ်ပျက်လက်ပျက်ဖြင့် ပြန်ဖြေကြသည်။

၂၁:၆ ထိုခဏတွင် ထိုသူသည် ကမ်းနားဘက်သို့လျှောက်သွားပြီး၊ “ဤနေရာဘက်တွင် သင်တု့ိပိုက်ကွန်ကိုချလော့”ဟုဆိုသည်။ ထိုသူပြောသည့်အတိုင်း ပိုက်ချကြရာ၊ ငါးအမြောက်အမြား ဖမ်းမိ ကြသည်။ ပိုက်ကွန်စုတ်ပြဲမတတ်မိသည်။ သခင်ယေရှုသည် ကန်ထဲတွင်ငါးများရှိနေသည့်နေရာကို အသေ အချာသိသူ၊ အသိတရားပြည့်စုံသူဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်။ ထို့အပြင်သခင်ယေရှု သွန်သင်လိုက်လုပ် လျှင် ငါးမရဘဲလက်ချည်းဗလာပြန်လာစရာအကြောင်းမရှိကြောင်း နားလည်ရသည်။ မည်သည့်နေရာတွင် ကယ်တင်ရမည့်ဝိညာဉ်ရှိကြောင်း ကိုယ်တော်သိသည်။ ကိုယ်တော်ခိုင်းရာသို့သွားပါ။ ငါးမိမှာသေချာ သည်။

၂၁:ရ ယောဟန်သည် ထိုသူအား သခင်ယေရှုမှန်သိသွားသည်နှင့် တပြိုင်နက် ပေတရုကို လက်တို့လိုက်သည်။ ပေတရုသည် ချက်ချင်းဝတ်ရုံကို ဝတ်ဆင်ပြီး သခင့်ထံ ကမ်းနားသို့ပြေးသွား၏။ ရေကူးသွားသလား၊ ရေပေါ်လမ်းလျှောက်သလား၊ အသေအချာမသိလိုက်ပါ။ သခင့်ထံရောက်လိုဇောနှင့် မည်သို့ သွားသည်မသိ။

၂၁:၈ အခြားတပည့်တော်များသည် ငါးမိထားသောပိုက်ကွန်ကို မနိုင်မနင်းဆွဲတင်ကြ သည်။ ကုန်းနှင့် မဝေးကိုက်တရာသာရှိသဖြင့် လှေကိုတွန်းတင်၍၊ ကမ်းစပ်သို့ကပ်ကြသည်။

၂၁:၉ တပည့်တော်များ ဗိုက်တဆာဆာနှင့် စားသုံးနိုင်ကြရန် သခင်ဘုရားက မုန့်နှင့် ငါးကင်များအဆင်သင့်လုပ်ထားသည်။ သခင်ဘုရားကထို ငါးများထိုငါးများကို မည်သို့ရရှိသည်ကိုမသိပါ။ သို့သော် သိရှိရသည်မှာ သခင်ဘုရားသည် တပည့်တော်များ၊ ယုံကြည်သူများကို အငတ်မထားဟူသော အချက်ဖြစ်သည်။ ကောင်းကင်နိုင်ငံသို့ရောက်ကြသောအခါ ထိုသူများသည် လူ့အစွမ်းအစဖြင့် ရောက်ရှိ ခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ ဧဝံဂေလိတရားသွန်သင်ချက်၊ သက်သေခံချက်များဖြင့် အသက်တာ ပြောင်းလဲလာကြ ခြင်းဖြစ်ကြောင်းတွေ့ကြရမည်။

၂၁:၁ဝ သခင်ဘုရားက “သင်တို့ရသောငါးကို ယူခဲ့ကြလော့”ဟုဆိုသည်။ ချက်စားဖို့ တောင်းခြင်းမဟုတ်။ မည်မျှများပြားကြောင်းရေတွက် ဖို့ဖြစ်သည်။ အောင်မြင်ခြင်း၏ လှိူ့ဝှက်ချက်သည် လုပ်ဆောင်ခြင်း၊ ထိုလုပ်ဆောင်ခြင်းသည်လည်း အမိန့်တော်ရှိသည့် အတိုင်းနာခံခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ သင်ခန်းစာအသစ်ပေးပါသည်။

၂၁:၁၁ ငါးအကောင်ရေ ၁၅၃ ကောင်ရကြောင်း၊ သမ္မာကျမ်းစာက အတိအကျရေးထား သည်။ ဤကိန်းဂဏန်းသည် စိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းသည်။ မည်သည့်အနက်အဓိပ္ပါယ်ရှိသနည်း။ (၁) ထိုအချိန်အခါက ကမ္ဘာ့ဘာသာစကားအရေအတွက်ကို ရည်ညွန်းသည်။ (၂) ဧဝံဂေလိတရားကြားသိရ မည့်တိုင်းနိုင်ငံနှင့် လူမျိုးများကို ဖော်ညွန်းသည် (၃) ထိုကိန်းဂဏန်းများသည် တခုနှင့် တခုမတူညီသကဲ့သို့ ဂါလိလဲအိုင်ရှိငါးများမတူညီကြပါ။ ထိုကဲ့သို့ပင် လူအမျိုးမျိုးရှိကြောင်း ဆိုလိုသည်။ အသေအချာဆုံးမှာ ဘာသာစကား၊ လူမျိုး၊ တိုင်းနိုင်ငံမတူညီကြသောလူအပေါင်းကယ်တင်ခြင်းရရှိကြမည့်အကြောင်းဖြစ် သည်။ ထိုမျှငါးများပြားသော်လည်း ပိုက်ကွန်မစုတ်ပြဲခြင်းမှာ တံငါသည်အံ့ဩလောက်သည်။ “ဘုရားသခင် ပြုသော အမှုသည် ဘုရားသခင်၏ အမှုဖြစ်သောကြောင့် ချို့ယွင်းချက်မရှိနိုင်”ဟု သင်ခန်းစာ ပေးပါသည်။ အမှုတော်ကြောင့် နောက်တခုပျက်စီးခြင်းမရှိစေရပါ။

၂၁:၁၂ သခင်ဘုရားက ဖိတ်ခေါ်သောကြောင့် တပည့်တော်များသည် မီးပုံဘေးတွင် နံနက်စာသုံးဆောင်ဖို့ ဝိုင်းဖွဲ့လာကြသည်။ ပေတရုသည် ထိုမီးပုံကို မြင်သောအခါ သခင်ဘုရားကို ငြင်းပယ်ခဲ့သည့်ညက မီးလှုံခဲ့ပုံကို ပြန်လည်မြင်ယောင်သတိရမိသည်။ တပည့်တော်များက စောစောက ဧည့်သည်ဟု ထင်မှတ်ခဲ့သူသည် သခင်ယေရှုမှန်းသိကြသောအခါ စကားအထွေအထူးမပြောရဲကြပါ။ ထမြောက်တော်မူသောအရှင်သည် တပည့်တော်တို့နှင့် အတူထိုင်နေသည်။ သခင့်ကို မေးချင်စိတ်ပြင်းထန် နေကြသည် သို့သော် တယောက်မှ မဟရဲကြ။ သခင်ယေရှု မှန်းသိကြသည်။ အံ့ဩဖွယ်နိမိန်လက္ခဏာပြ သခဲ့သည်မဟုတ်လော။

၂၁:၁၃ သခင်ယေရှုက နံနက်စာဝေပေးသည်။ ထိုအခါ လူပေါင်းငါးထောင်ကို ငါးနှစ်ကောင်မုန့်ငါးလုံးဖြင့် ကျွေးမွေးခဲ့ပုံကို ပြန်မြင်ယောင်ကြပြန်သည်။

၂၁:၁၄ တပည့်တော်များအား တတိယအကြိမ်မြောက် ကိုယ်ထင်ပြခြင်းဖြစ်သည်။ အခြား ကိုယ်ထင်ပြကြသည့် အကြောင်းများကို အခြားခရစ်ဝင်ကျမ်းများတွင်ရေးထားသည်။ ဤခရစ်ဝင်ကျမ်းတွင် မူရှင်ပြန်ထမြောက်ပြီး၊ ညနေခင်း၊ နောက်တပတ်အကြာနှင့် ယခုဂါလိလဲပင်လယ်ပြာနံဘေးမှာဖြစ်သည်။

(ခ) ပေတရုခွန်အားပြန်လည်ရယူြခင်း (၂၁:၁၅–၁၇)

၂၁:၁၅ ယေရှု၏ တပည့်တော်များ ဗိုက်ပြဿနာကို ဦးစွာဖြေရှင်ပေးသည်။ မီးလှုံရင်း ဗိုက်ဝကြသောအခါ သခင်ယေရှုသည် သူ့ကိုသုံးကြိမ်သုံးခါ ငြင်းဆိုခဲ့သော တပည့်တော်ကြီး ပေတရုဘက် သို့ လှည့်သည်။ အမှန်စင်စစ်ပေတရုသည် နောင်တရရှိ၍၊ သခင်ဘုရားအား အပြည့်အဝယုံကြည်လာပြီးသူ ဖြစ်သည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် လူသိရှင်ကြားကျေညာခြင်းဖြစ်သည်။

ဤကျမ်းပိုဒ်မှ “ချစ်” ဟူသောစကားလုံးကို အဓိပ္ပါယ် နှစ်မျိုးရှိကြောင်း ထောက်ပြကြ သည်။ “ယောန၏သားရှိမုန်”၊ အခြားတပည့်တော်များထက် သင်သည် ငါ့ကို ပိုချစ်သလေား”ဟု မေးသော အခါ “မှန်သည်”ဟု ပြန်ဖြေသည်။ ဘယ်သောအခါမှ အကြွားသန်မည်မဟုတ်ကြောင်း ပေတရုက သင်ခန်း စာလှလှရရှိခဲ့ပြီးဖြစ်သဖြင့် ရိုးရိုးလေးဖြေပါသည်။

“ငါ့သိုးများကို ကျွေးလော့”ဟု သခင်ဘုရားမိန့်မှာသည်။ သူ့သိုးများကို လုပ်ကျွေးစေခြင်း သည် လက်တွေ့ကျသော ချစ်ခြင်းမေတ္တာကိုပြသသည်။ တံငါသည်ဘဝမှ သိုးကျောင်းသားဘဝသို့ ကူးပြောင်းစေခြင်းသည် စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာ ကောင်းပါသည်။ နောင်ကြာသောအခါ ဧဝံဂေလိအမှုတော် ထမ်းဆောင်ပြီးနောက် အောင်မြင်သောအမှုတော်ဆောင်ကြီးဖြစ်လာသည်။

၂၁:၁၆ ဒုတိယအကြိမ်သခင်ဘုရားက ယခင်စကားအတိုင်း ထပ်မေးသည်။ ပေတရုက လည်း ယခင်စကားအတိုင်း တသွေမတိမ်းပြန်ဖြေသည်။ “သခင့်ကို အကျွန်ုပ်ချစ်ကြောင်း သခင်သိပါ သည်” ဟုဆိုသည်။ ဤအကြိမ်တွင် သခင်ဘုရားက “င့ါသိုးများကို ထိန်လော့”ဟု ခိုင်းသည် ခရစ်တော်၏ ခရစ်တော်၏ သိုးအုပ်ထဲတွင် သိုးနှင့် သိုးသငယ်များရောနှောနေသည်။ သေချာဂရုစိုက်ထိန်း သိမ်းဖို့လို အပ်သည်။ သိုးထိန်းကောင်းလိုအပ်သည်။

၂၁:၁ရ သခင်ယေရှုကို သုံးကြိမ်ငြင်းပယ်ခဲ့ဘူးသောကြောင့် သုံးကြိမ်ဝန်ချဖို့လိုအပ် သည်မှာ အမှန်။

ဤအကြိမ်တွင် မူပေတရုက “သခင်သည် အရာခပ်သိမ်းကို သိတော်မူသောအရှင်ဖြစ်ပါ သည်”ဟု ဖြေကြားသည်။ နောက်ဆုံးစကားအဖြစ် သခင်ဘုရားကလည်း ပေတရုအား သူ့သိုးအုပ်များ ကိုကျွေးမွေးလော့ဟု မိန့်မှာသည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်တွင် မြှုပ်ထားသော ချစ်ခြင်း မေတ္တာ၏ အဓိပ္ပါယ်မှာ သခင် ဘုရားထံဆက်ကပ်လုပ်ဆောင်ဖို့ တည်းသာဖြစ်သည်။

(ဂ) ပေတရုသေမည့်ပုံစံ သခင်ယေရှုဗျာဒိတ်ပေးခြင်း (၂၁:၁၈–၂၃)

၂၁:၁၈ ပေတရုသည် အသက်ငယ်နုပျိုသူဖြစ်သောကြောင့် သွက်လက်စွာ လှုပ်ရှားသွား သည်။ သွားချင်ရာ၊ လုပ်ချင်ရာကို ပေါ့ပါးလျင်မြန်စွာ လုပ်တတ်သည်။ ဖင်ပေါ့သည်။ စိတ်မြန်သည်။ သို့သော် အသက်အရွယ်အိုမင်းလာသောအခါ ထိုကဲ့သို့ မည်မဟုတ်။ ဇရာထောက်ချိန်တွင် ဖမ်းဆီးချုပ် နှောင်ခြင်း၊ ကားစင်တင်ခြင်းခံရမည်ဟု သခင်ယေရှုက ဗျာဒိတ်ပေးခဲ့သည်။

၂၁:၁၉ ပေတရုသည် ထိုသို့မာတုရဖြင့် သေရမည် သိရသောအခါ ဂုဏ်ယူဝမ်းမြောက် သည်။ ယခင်က ခရစ်တော်ကို ငြင်းပယ်ခဲ့မှုများသည် ယခုပြောင်းပြန်ဖြစ်နေပြီ။ သခင့်အတွက် အသက် ပေးဖိုပ စိတ်များနေပြီ။ ယုံကြည်သူများသည်လည်း သေလွန်သောအခါ ခရစ်တော်အတွက်ဖြစ်သင့် ကြောင်း ဤကျမ်းပိုဒ်ကသွန်သင်ပါသည်။ သို့နောက် သခင်ယေရှုက “င့ါနောက်လိုက်လော့” ဟုခေါ်တော်မူ သည့်အတိုင်း သခင့်ခြေရာလိုက်လျှောက်သည်။

၂၁:၂ဝ မည်သူပါသေးသလဲဟု လှည့်ကြည့်သောအခါ ယောဟန်လည်းလိုက်လာကြောင်း တွေ့ရသည်။ ထိုယောဟန်သည် ပသခါညမတိုင်မီ ညစာသုံးဆောင်ကြစဉ် သခင့်ကို သစ္စာဖောက်မည့်သူ မည်သူနည်းဟု မေးမြန်းသူဖြစ်သည်။ ထိုသို့ သခင့်ရင်ခွင်တွင် လဲလျောင်းခြင်းသည် သခင်ယေရှုအား ချစ်ခင်ပုံကို ပြသခြင်းဖြစ်သည်။

၂၁:၂၁ ယောဟန်ကိုမြင်သောအခါ ပေတရုက သခင်ယေရှုအား “ဤသူလည်းမည်ကဲ့သို့ ဖြစ်မည်နည်း” ဟုမေးလိုက်သည်။ သူလည်းမာတုရအဖြစ် အသေခံမှာလား၊ သခင်ယေရှု နောက်တကြိမ် ပြန်လာသည့် အချိန်ထိ အသက်ရှင်နေမှာလားဟု မေးလိုခြင်းဖြစ်သည်။

၂၁:၂၂ သခင်ရှေုက ပေတရုအားယောဟန် ၏ အနာဂတ်ကံကြမ္မာနှင့် သင်မဆိုင်ဟု ဖြေလိုက်သည်။ သခင်ယေရှု ဒုတိယအကြိမ်ပြန်လာသည့်အချိန်အထိ အသက်ရှင်နေလျှင်လည်း ပေတရု နှင့် မဆိုင်။ ခရစ်ယာန်အသက်တာတွင် ကျဆင်းရခြင်း၏ အကြောင်းအရင်းခပ်များများသည် သခင်ယေရှု ထက်အခြားအရာများကို စိတ်ဝင်စားကြာခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

၂၁:၂၃ သခင်ဘုရား၏ စကားကို နားလည်မှုလွဲသွားသည်။ သခင်ဘုရား၏ စကားမှာ ယောဟန်အားသခင်ပြန်လာချိန်ထိ အသက်ရှင်နေမည်ဟု အတိအကျဆိုခြင်းမဟုတ်။ ရှင်နေသေးလျှင် လည်း ပေတရုနှင့်ဘာဆိုင်သလဲဟု ပြောခြင်းဖြစ်သည်။ လူများစွာ ကမူ ထိုစကားသည် သခင်ယေရှုခရစ် တော် ဒုတိယအကြိမ်ကြွလာမည့်အကြောင်း ရေးသားသော ရှင်ယောဟန်၏ ဗျာဒိတ်ကျမ်းနှင့် နှီးနွယ် စပ်ဟပ်စရာအကြောင်းရှိသည်ဟု ထင်မြင်ယူဆကြသည်။

(ဃ) သခင်ယေရှုအား သက်သေခံချက်ဖြင့် နိဂုံးချုပ်ခြင်း (၂၁:၂၄-၂၅)

၂၁:၂၄ ရှင်ယောဟန်က ရေးသားသမျှသည် သက်သေခံချက်ဖြစ်သည်။ အခြားသူများက မူဧဖက်အသင်းတော်တွင် သင်းအုပ်များအား သက်သေခံခြင်းဖြစ်သည်ဟုဆိုကြသည်။

၂၁:၂၅ ဤကျမ်းပိုဒ်သည် ကျမ်းစာသားအတိုုင်း ခံယူလျှင်လည်း မှားစရာအကြောင်းမရှိ နိုင်ပါ။ သခင်ဘုရား၏ အမှုတော်ဆောင်ချက်များသည် ကိန်းဂဏန်း ရေတွက်၍ မကုန်နိုင်အောင် ကုဋေ၊ ကုဋာ၊ အသင်္ချဖြစ်သည်ဟု မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ ယေရှုသည် လူ့လောက၌ ရှိနေသည့်ကာလတွင် လည်း ကမ္ဘာမိုးမြေ၊ ကြယ်၊ နက္ခတ်တာရာမှစ၍ လောကအလုံးစုံပိုင်စိုးသူဖြစ်သည်။ သခင်ယေရှု မှလွဲ၍ စကြာဝဠာတစ်ခုလုံး ချုပ်ကိုင်နိုင်သူမည်သူရှိသနည်း။ မှတ်တမ်းတင်နိုင်ခဲ့သမျှ မှာ ခရစ်တော်လူ့လောက ၌ ပြုခဲ့သော နိမိတ်လက္ခဏာအချို့သာဖြစ်သည်။ အရှင်းလင်းဆုံးဥပမာပေးရလျှင် လူ့ကျန်းမာရေး၊ အရိုး အကြောအသား၊ သွေးလည်ပတ်မှု အသေးအဖွဲကစ၍ အရာခပ်သိမ်းကို ချုပ်ကိုင်ထားသည်။ အဟိတ်တိရိ စ္ဆာန်၊ သက်ရှိသတ္တဝါများရှင်သန်ပုံ၊ လူအရေးအရာကိုင်တွယ်ပုံ၊ အနုမြူ တမှုန်တည်ပုံမှစ၍ စကြာဝဠာ ကြီးတခုလုံးအား ထိန်းချုပ်ထားပုံစသည်တို့ကို တစ်ခုမကျန်သေးစိတ်မှတ်တမ်းထားနိုင်မည်လား၊ မဖြစ်နိုင် ပါ။

ရှင်ယောဟန်ခရစ်ဝင်ကျမ်းရပ်နားကြရတော့မည်။ သမ္မာကျမ်းစာတစ်အုပ်လုံး၏ အနှစ်ချုပ် ဖြစ်ကြောင်း ပီပီပြင်ပြင်တွေ့ကြရပြီ။ ဆုတောင်းခြင်းဖြင့် စနစ်တကျဖတ်ရှုကြပါစို့။ သစ်လွင်လန်းဆန်းသော ချစ်ခြင်း မေတ္တာဖြင့် ကောင်းကြီးမင်္ဂလာခံယူနိုင်ကြပါစို့။

မှတ်စု

၁(၁:၁၈) အရေးပါသောကျမ်းများ NU နှင့် KJV တွင် တစ်ဆူတည်း သောဘုရားဟု ဆိုသည်။ အခြား mss ကျမ်းများနှင့် ယော၊ ၃:၁၆ တွင်မူ တစ်ပါးတည်းသော သားတော်ဟု သုံးစွဲသည်။

၂(၁:၂၉) J. Cynddylan Jones, Studies in the Gospel Acc0rding to St. John, P. 103.

၃(၁:၄၅) James S. Stewart, The Life and Teaching of Jesus Christ, PP. 66-67.

၄(၁၅:၅၁) ရှင်ယောဟန်တစ်ပါးတည်းသာ “အာမင်”နှစ်ကြိမ်သုံးသည်။ အခြားခရစ်ဝင် ကျမ်းများတွင်မူ “အာမင်” တစ်ကြိမ်သာဆိုကြသည်။

၅(၂:၄) George Williams, The Student’s Commentary on the Holy Scripture, P. 194.

၆(၂:၁၁) Jones, Studies, P 148.

၇(၃:၁) ဂရိသဒ္ဒါဝိဘတ de သည် and, now, but တို့နှင့်တူသည်။ ခေတ်သစ် အင်္ဂလိပ် ကျမ်းများတွင်မူ လွတ်လပ်စွာသုံးထားသည်။ KJV နှင့် NKJV တွင် ထိုအသုံးအနှုန်းမျိုးကို ဤတစ်နေရာ၌ သာ ရှားရှားပါးပါးသုံးထားသည်။

၈(၃:၅) အခြားမူကွဲဘာသာပြန်ဆိုချက်တစ်ရပ်မှာ ရေကို အသွေးအသားဆိုင်ရာ (လူ့မိခင် မှ) မွေးဖွားခြင်း၊ ဝိညာဉ်မွေးဖွားခြင်းကို သန့်ရှင်းသော ဝိညာဉ်တော်ဟု ရည်ညွန်းကြသည်။ ရဗ္ဗိဆရာများက မူ ရေ ကို ပုလ္လိင်အဖိုအမျိုးစေ့အဖြစ် ပုံဆောင်သွန်သင်ကြသည်။ ရေ ကို သားအိမ်၌ တည်သော ကလလ ရေကြည် ရေမွှာအိတ်အဖြစ်လည်း ရည်ညွန်းကြသည်။

၉(၃:၁၆) F.W.Boreham, နောက်ထပ်အသေးစိတ်အချက်အလက် မရရှိပါ။

၁၀(၄:၄၁-၄၂) အရေးပါသောကျမ်းများ၌ “ခရစ်တော်” Christ ကို ချန်လှပ်ထားသည်။

၁၁(၄:၄၈) ဂရိဝေါဟာရတွင်မူ ဧကဝုစ်ကိန်းကို ပြသည်။ (ရှေးအင်္ဂလိပ်စာပေတွင် အနည်း ကိန်းကို Thou, Thee ဟု သုံး၍၊ အများကိန်းကို Ye, You ဟုသုံးသည်) ဤနေရာတွင် အများပြကိန်းဖြစ် သည်။

၁၂(၅:၂) အရေးပါသောကျမ်းများ၌ Bethzatha “ဗေဇသ”ဟုရေးသည်။ ရှေးဟောင်းသု တေသီများက KJV နှင့် mss ကျမ်းမျးက ဖော်ပြသောအမည်ကို အတည်ပြုကြသည်။

၁၃(၅:၃) James Gifford Bellett, The Evangelists, p. 50.

၁၄(၅:၁၈) J. Sildow Baxter, Explore the Book, V: 309.

၁၅(၅:၂၄) အခြားကျမ်းချက်များတွင် ယုံကြည်သူများသည်လည်း ဘုရားသခင်၏ တရား ပလ္လင်ရှေ့တွင် ရောက်ရှိကြမည်ဟုဆိုကြသည် (ရော၊ ၁၄:၁၀၊ ၂ကော ၅:၁၀)။ သို့သော် ထိုနေရာသည် မိမိအပြစ်များကို ယူဆောင်ပြသရာမဟုတ်။ ပြစ်ဒဏ်စီရင်ရာနေရာလည်းမဟုတ်။ အပြစ်ပြဿနာမှာ ကရာနီကုန်း၌ ဖြေရှင်းခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏ တရားပလ္လင်ရှေ့မှောက် ရောက်သောအခါ ယုံကြည် သူများ၏ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပုံများကို ပြန်လည် ကြည့်ရှုပြီး လုဆောင်သည့် အတိုင်း ဆုလက်ဆောင်ချီးမြှင့်ရန် ဖြစ်သည်။ ကယ်တင်ခြင်းရရှိမှုနှင့် မဆိုင်။ အသီးသီးခြင်းနှင့် သာဆိုင်သည်။

၁၆(၅:၂၉) အကယ်၍ သမ္မာကျမ်းစာတွင် ထမြောက်ခြင်းအကြောင်း ဤကျမ်းပိုဒ်သာရှိ မည်ဆိုလျှင် သေလွန်သူများထမြောက်ခြင်းသည် တကြိမ်သာရှိသည်ဟုယူဆနိုင်သည်။ သို့သော် ဗျာဒိတ် ကျမ်းအခန်း ၂ဝ အရ ထမြောက်ခြင်းနှစ်ခုအကြားတွင် နှစ်ပေါင်းတစ်ထောင်ခြားသည်ဟုဆိုထားသည်။ ပထမ ထမြောက်ခြင်းသည် ခရစ်တော်၌ သေလွန်သူများဖြစ်၍ ဒုတိယထမြောက်ခြင်းတွင် မယုံကြည်သူ များပါဝင်သည်။

၁၇(၅:၃၉) ဂရိစကားတွင် မသေချာသောရှာဖွေမှုဟုအနက်ရသည် (KJV)။ (သေချာရှိ သောအရာရှာဖွေမှု) NKJV ပြန်ဆိုချက်ကို သာ၍ နှစ်သက်သည်။

၁၈(၅:၄၇) Guy King, To My son, p. 104.

၁၉(၆:၁၁) W.H. Griffith Thomas, The Apostle John: His Life and Writtings, PP. 173-174.

၂၀(၆:၁၅) Friderick Brotherton Meyer, Tried By Fire, p. 152.

၂၁(၆:၃၁) မန္နမုန့်ဆိုသည်မှာ ဣသရေလ လူမျိုးများကန္တရတောခရီးရှည်ဖြတ်သန်းကြစဉ် တနင်္ဂနွေနေ့မှ သောကြာနေ့ထိ နေ့ရက်စဉ်တိုင်း နံနက်စောစောတွင် ကောင်းကင်မှကျသော မုန့်ဖြစ်သည်။ အဖြူရောင်အဝိုင်းမုန့်ချပ်ဖြစ်သည်။

၂၂(၆:၅၅) NU ကျမ်းက “စစ်မှန်သောစားစရာ၊ စစ်မှန်သောသောက်စရာ “True Food true drindk,,,, “ဟု ဖော်ပြရာ အနက်အတူတူဖြစ်သည်။

၂၃(၆:၅၉) Sunagogue တရားစရပ်ဆိုသည်မှာ ယုဒလူမျိုးများ၏ ဒေသန္တရဘာသာရေး စည်းဝေးရာနေရာဖြစ်သည်။ သို့သော် ယေရုရှလင်ဗိမာန်တော်မှာ ကဲ့သို့ ယဇ်ကောင်မူဇော်ခြင်းမပြုရ။

၂၄(၆:၆၉) အရေးပါသောကျမ်း NU ၌ “You are the Holy one of God”ဟု ဖော်ပြ သည်။

၂၅(၇:၁) ဂရိဝေါဟာရ (Ioudaios) ဟုဆိုလျှင်၎င်း မှာ -(၁) ဂါလိလဲလူမဟုတ်သောယုဒ လူကိုခေါ်သည်။ (၂) မည်သည့်ယုဒမျိုးနွယ်ဝင်မဆို (ခရစ်တော်အားယုံကြည်သူအပါအဝင်)ဟု ခေါ်သည်။ (၃) အထူးသဖြင့် ခရစ်ယာန်ဆန့်ကျင်သည့် ဂျူးဘာသာရေခေါင်းဆောင်များကို ရည်ညွန်းသည်။ ကိုယ်တိုင် ဒုတိယအမျိုးအစားယုဒဖြစ်သော ယောဟန်က တတိယအမျိုးအစားယုဒလူကို အဓိကရည်ညွန်းသုံးနှုန်း ခြင်းဖြစ်သည်။

၂၆(၇:၇) Meyer, Tried. P. 129.

၂၇(၇:၈) အရေးပါသော NU ကျမ်း၌ အကြောင်းမလှစွာ “Yet” ဖြုတ်ပယ်ထားသည်။ အချိန်တိုင်း “သေး”။

၂၈(၈:၅) J.N. Darby, အသေးစိတ်အချက်မရရှိပါ။

၂၉(၈:၁၁) mss ကျမ်းအများ၌ ယောဟန်ခရစ်ဝင်အခန်း ၇:၅၃ မှ ၈:၁၁ ထိမပါရှိသော အများစု) တွင်မူတွေ့ရှိရသည်။ မူရင်ကျမ်း၌ ဤကျမ်းပိုဒ်များကို ဖြုတ်ပယ်ခြင်းအကြောင်းမေးစရာရှိသည်။ ၎င်း ကျမ်းပိုဒ်များကို သမ္မာကျမ်းနှင့်အညီ မှုတ်သွင်းထားသည်ဟု လက်ခံကြ၏။ Augustine က ထိုကျမ်း ပိုဒ်များအားဖြင့် စာရိတ္တပျက်ယွင်းမှုအပေါ် သက်ညှာရှုမြင်မည် စိုးရိမ်၍ ဖြုတ်ပယ်ရသည်ဟုဆိုသည်။

၃၀(၈:၄၅) R.C.H. Lenski, The Interpretation of Collosians. Thesalonians, Timothy, Titus Philemon. PP. 701, 702.

၃၁(၉:၃၅) NU ကျမ်းကမူ “လူသားတော်”ဟုသုံးသည်။

၃၂(၁၀:၂၈) ဂရိသဒ္ဒါ၌ လေးနက်လိုလျှင် “မဟုတ်” စကားလုံးကို နှစ်ခါသုံးသည်။ အင်္ဂလိပ်သဒ္ဒါတွင်မရ။

၃၃(၁၀:၃၆) Samuel Green, “Scripture Tesdtimony of the Deity of Christ”, P. 7.

၃၄(၁၁:၁) Arthur W. Pink, Exposition of the Gospel of John, III:12.

၃၅(၁၁:၂၅) Burkitt, အသေးစိတ်အချက်မရရှိပါ။

၃၆(၁၁:၃၆) ဂရိဓမ္မသစ်ကျမ်း၌ အတိုဆုံးကျမ်းပိုဒ်မှာ “အစဉ်မပြတ်ဝမ်းမြောက်ခြင်းရှိ လော့”။ (pantote Chairete, ၁သက် ၅:၁၆) ဖြစ်သည်။

၃၇(၁၁:၄၇) J.C Ryle, Expository Thoughts on the Gospels. St. John. II: 295.

၃၈(၁၁:၄၈) Meyer, Tried. P. 112.

၃၉(၁၂:၅) Ryle. John. II:309,310.

၄၀(၁၂:၇) အဓိကကျမ်းများ၌ “သိုထားပြီ” “She haskept” အစား “that she may keep” သိုထားမည်”ဟုသုံးသည်။ ထမြောက်သည့်နံတက်ခင်း သင်္ချိုင်းဂူ၌ မာရိ မရှိသဖြင့် ဝိရောဓိဖြစ်နေ သည်။ NIV ကျမ်းတွင် စကားညှပ်ဖြင့် ရှင်းလင်းထားသည်။

၄၁(၁၂:၂၄) T.G. Ragland, အသေးစိတ်မရရှိပါ။

၄၂(၁၃:၁၃-၁၄) ခြေဆေးပေးသောအပြုအမူသည် အရှေ့တိုင်းဒေသ၌ နှိမ့်ချခြင်းကိုပြသ ခြစ်ဖြစ်သည်။

၄၃(၁၃:၃၂) ဂရိသဒ္ဒါတွင် ei ထည့်ပေါင်းထားလျှင် အမှန်တကယ်ဟု အနက်ဆောင် သည်။

၄၄(၁၄:၂၀) အခြားပုံဥပမာများစွာ ရှိပါသေးသည်။ လေနှင့်ငှက်၊ ငှက်နှင့်လေ။ ရေနဲ့ငါး၊ ငါးနဲ့ရေ။

၄၅(၁၇:၁) Marcus Rainsfrd, Our Lord Prays for His Own. P 173.

၄၆(၁၇:၄) Rye. John, III:40,41.

၄၇(၁၇:၂၆) F.L.Godet, Commentary on the Gospel of John, II:345.

၄၈(၁၇:၂၆) Rainsford, Our Lord’s Pray, P. 173.

၄၉(၁၈:၁၄) Stewart, Life and Teaching, P. 157.

၅၀(၁၈:၂၈) Augustine, Quoted by Ryle, John III:248.

၅၁(၁၈:၂၈) Bishop Hall, Ibid.

၅၂(၁၈:၂၈) Poole, Ibid.

၅၃(၁၉:၂၀) Alexander, အသေးစိတ်မရရှိပါ။

၅၄(၂၁:၁၅) NU ကျမ်းက ပေတရု၏ ဖခင်ကို ယောန အစားယောဟန် ဟုခေါ်သည်။ (ငယ် ၁၆၊ ၁ရကိုလည်းကြည့်ပါ)။